به نام خداوند بخشنده
بخشايشگر
اى مردم! از (عذاب) پروردگارتان بترسيد، كه زلزله رستاخيز امر عظيمى
است! (1)
روزى كه آن را مىبينيد، (آنچنان وحشت سراپاى همه را فرامىگيرد كه) هر
مادر شيردهى، كودك شيرخوارش را فراموش مىكند; و هر باردارى جنين خود
را بر زمين مىنهد; و مردم را مست مىبينى، در حالى كه مست نيستند; ولى
عذاب خدا شديد است! (2)
گروهى از مردم، بدون هيچ علم و دانشى، به مجادله درباره خدا
برمىخيزند; و از هر شيطان سركشى پيروى مىكنند. (3)
بر او نوشته شده كه هر كس ولايتش را بر گردن نهد، بطور مسلم گمراهش
مىسازد، و به آتش سوزان راهنماييش مىكند! (4)
اى مردم! اگر در رستاخيز شك داريد، (به اين نكته توجه كنيد كه:) ما شما
را از خاك آفريديم، سپس از نطفه، و بعد از خون بسته شده، سپس از
«مضغه» ( چيزى شبيه گوشت جويده شده)، كه بعضى داراى شكل و خلقت است و
بعضى بدون شكل; تا براى شما روشن سازيم (كه بر هر چيز قادريم)! و
جنينهايى را كه بخواهيم تا مدت معينى در رحم (مادران) قرارمىدهيم; (و
آنچه را بخواهيم ساقط مىكنيم;)بعد شما را بصورت طفل بيرون مىآوريم;
سپس هدف اين است كه به حد رشد وبلوغ خويش برسيد. در اين ميان بعضى از
شما می ميرند; و بعضى آن قدر عمر مىكنند كه به بدترين مرحله زندگى (و
پيرى) مىرسند; آنچنان كه بعد از علم و آگاهى، چيزى نمىدانند! (از سوى
ديگر،) زمين را (در فصل زمستان) خشك و مرده مىبينى، اما هنگامى كه آب
باران بر آن فرو مىفرستيم، به حركت درمىآيد و مىرويد; و از هر نوع
گياهان زيبا مىروياند! (5)
اين بخاطر آن است كه (بدانيد) خداوند حق است; و اوست كه مردگان را زنده
مىكند; و بر هر چيزى تواناست. (6)
و اينكه رستاخيز آمدنى است، و شكى در آن نيست; و خداوند تمام كسانى را
كه در قبرها هستند زنده مىكند. (7)
و گروهى از مردم، بدون هيچ دانش و هيچ هدايت و كتاب روشنى بخشى، درباره
خدا مجادله مىكنند! (8)
آنها با تكبر و بىاعتنايى (نسبت به سخنان الهى)، مىخواهند مردم را از
راه خدا گمراه سازند! براى آنان در دنيا رسوايى است; و در قيامت، عذاب
سوزان به آنها مىچشانيم! (9)
(و به آنان مىگوييم:) اين در برابر چيزى است كه دستهايتان از پيش براى
شما فرستاده; و خداوند هرگز به بندگان ظلم نمىكند! (10)
بعضى از مردم خدا را تنها با زبان مىپرستند (و ايمان قلبيشان بسيار
ضعيف است); همين كه (دنيا به آنها رو كند و نفع و) خيرى به آنان برسد،
حالت اطمينان پيدا مىكنند; اما اگر مصيبتى براى امتحان به آنها برسد،
دگرگون مىشوند (و به كفر رومىآورند)! (به اين ترتيب) هم دنيا را از
دست دادهاند، و هم آخرت را; و اين همان خسران و زيان آشكار است! (11)
او جز خدا كسى را مىخواند كه نه زيانى به او مىرساند، و نه سودى; اين
همان گمراهى بسيار عميق است. (12)
او كسى را مىخواند كه زيانش از نفعش نزديكتر است; چه بد مولا و ياورى،
و چه بد مونس و معاشرى! (13)
خداوند كسانى را كه ايمان آورده و اعمال صالح انجام دادهاند، در
باغهايى از بهشت وارد مىكند كه نهرها زير درختانش جارى است; (آرى،)
خدا هر چه را اراده كند انجام مىدهد! (14)
هر كس گمان مىكند كه خدا پيامبرش را در دنيا و آخرت يارى نخواهد كرد
(و از اين نظر عصبانى است، هر كارى از دستش ساخته است بكند)، ريسمانى
به سقف خانه خود بياويزد، و خود را حلق آويز و نفس خود را قطع كند (و
تا لبه پرتگاه مرگ پيش رود); ببيند آيا اين كار خشم او را فرو
مىنشاند؟! (15)
اين گونه ما آن ( قرآن) را بصورت آيات روشنى نازل كرديم; و خداوند هر
كس را بخواهد هدايت مىكند. (16)
مسلما كسانى كه ايمان آوردهاند، و يهود و صابئان ( ستارهپرستان) و
نصارى و مجوس و مشركان، خداوند در ميان آنان روز قيامت داورى مىكند;
(و حق را از باطل جدا مىسازد;) خداوند بر هر چيز گواه (و از همه چيز
آگاه) است. (17)
آيا نديدى كه تمام كسانى كه در آسمانها و كسانى كه در زمينند براى خدا
سجده مىكنند؟! و (همچنين) خورشيد و ماه و ستارگان و كوهها و درختان و
جنبندگان، و بسيارى از مردم! اما بسيارى (ابا دارند، و) فرمان عذاب
درباره آنان حتمى است; و هر كس را خدا خوار كند، كسى او را گرامى
نخواهد داشت! خداوند هر كار را بخواهد (و صلاح بداند) انجام مىدهد!
(18)
اينان دو گروهند كه درباره پروردگارشان به مخاصمه و جدال پرداختند;
كسانى كه كافر شدند، لباسهايى از آتش براى آنها بريده شده، و مايع
سوزان و جوشان بر سرشان ريخته مىشود; (19)
آنچنان كه هم درونشان با آن آب مىشود، و هم پوستهايشان. (20)
و براى آنان گرزهايى از آهن (سوزان) است. (21)
هر گاه بخواهند از غم و اندوههاى دوزخ خارج شوند، آنها را به آن
بازمىگردانند; و (به آنان گفته مىشود:) بچشيد عذاب سوزان را! (22)
خداوند كسانى را كه ايمان آورده و اعمال صالح انجام دادهاند، در
باغهايى از بهشت وارد مىكند كه از زير درختانش نهرها جارى است; آنان
با دستبندهايى از طلا و مرواريد زينت مىشوند; و در آنجا لباسهايشان از
حرير است. (23)
و بسوى سخنان پاكيزه هدايت مىشوند، و به راه خداوند شايسته ستايش،
راهنمايى مىگردند. (24)
كسانى كه كافر شدند، و مؤمنان را از راه خدا بازداشتند، و (همچنين) از
مسجد الحرام، كه آن را براى همه مردم، برابر قرار داديم، چه كسانى كه
در آنجا زندگى مىكنند يا از نقاط دور وارد مىشوند (،مستحق عذابى
دردناكند); و هر كس بخواهد در اين سرزمين از راه حق منحرف گردد و دست
به ستم زند، ما از عذابى دردناك به او مىچشانيم! (25)
(به خاطر بياور) زمانى را كه جاى خانه (كعبه) را براى ابراهيم آماده
ساختيم (تا خانه را بنا كند; و به او گفتيم:) چيزى را همتاى من قرار
مده! و خانهام را براى طوافكنندگان و قيامكنندگان و ركوعكنندگان و
سجودكنندگان (از آلودگى بتها و از هر گونه آلودگى) پاك ساز! (26)
و مردم را دعوت عمومى به حج كن; تا پياده و سواره بر مركبهاى لاغر از
هر راه دورى بسوى تو بيايند... (27)
تا شاهد منافع گوناگون خويش (در اين برنامه حياتبخش) باشند; و در ايام
معينى نام خدا را، بر چهارپايانى كه به آنان داده است، (به هنگام
قربانىكردن) ببرند; پس از گوشت آنها بخوريد; و بينواى فقير را نيز
اطعام نماييد! (28)
سپس، بايد آلودگيهايشان را برطرف سازند; و به نذرهاى خود وفا كنند; و
بر گرد خانه گرامى كعبه، طواف كنند. (29)
(مناسك حج) اين است! و هر كس برنامههاى الهى را بزرگ دارد، نزد
پروردگارش براى او بهتر است! و چهارپايان براى شما حلال شده، مگر آنچه
(ممنوع بودنش) بر شما خوانده مىشود. از پليديهاى بتها اجتناب كنيد! و
از سخن باطل بپرهيزيد! (30)
(برنامه و مناسك حج را انجام دهيد) در حالى كه همگى خالص براى خدا
باشد!هيچ گونه همتايى براى او قائل نشويد! و هر كس همتايى براى خدا
قرار دهد، گويى از آسمان سقوط كرده، و پرندگان (در وسط هوا) او را
مىربايند; و يا تندباد او را به جاى دوردستى پرتاب مىكند! (31)
اين است (مناسك حج)! و هر كس شعائر الهى را بزرگ دارد، اين كار نشانه
تقواى دلهاست. (32)
در آن (حيوانات قربانى)، منافعى براى شماست تا زمان معينى( روز ذبح
آنها) سپس محل آن، خانه قديمى و گرامى (كعبه) است. (33)
براى هر امتى قربانگاهى قرار داديم، تا نام خدا را (به هنگام قربانى)
بر چهارپايانى كه به آنان روزى دادهايم ببرند، و خداى شما معبود واحدى
است; در برابر (فرمان) او تسليم شويد و بشارت ده متواضعان و
تسليمشوندگان را. (34)
همانها كه چون نام خدا برده مىشود، دلهايشان پر از خوف (پروردگار)
مىگردد; و شكيبايان در برابر مصيبتهايى كه به آنان مىرسد; و آنها كه
نماز را برپا مىدارند، و از آنچه به آنان روزى دادهايم انفاق
مىكنند. (35)
و شترهاى چاق و فربه را (در مراسم حج) براى شما از شعائر الهى قرار
داديم; در آنها براى شما خير و بركت است; نام خدا را (هنگام قربانى
كردن) در حالى كه به صف ايستادهاند بر آنها ببريد; و هنگامى كه
پهلوهايشان آرام گرفت (و جان دادند)، از گوشت آنها بخوريد، و مستمندان
قانع و فقيران را نيز از آن اطعام كنيد! اين گونه ما آنها را مسخرتان
ساختيم، تا شكر خدا را بجا آوريد. (36)
نه گوشتها و نه خونهاى آنها، هرگز به خدا نمىرسد. آنچه به او مىرسد،
تقوا و پرهيزگارى شماست. اين گونه خداوند آنها را مسخر شما ساخته، تا
او را بخاطر آنكه شما را هدايت كرده است بزرگ بشمريد; و بشارت ده
نيكوكاران را! (37)
خداوند از كسانى كه ايمان آوردهاند دفاع مىكند; خداوند هيچ خيانتكار
ناسپاسى را دوست ندارد! (38)
به كسانى كه جنگ بر آنان تحميل گرديده، اجازه جهاد داده شده است; چرا
كه مورد ستم قرار گرفتهاند; و خدا بر يارى آنها تواناست.
(39)
همانها كه از خانه و شهر خود، به ناحق رانده شدند، جز اينكه مىگفتند:
«پروردگار ما، خداى يكتاست!» و اگر خداوند بعضى از مردم را بوسيله بعضى
ديگر دفع نكند، ديرها و صومعهها، و معابد يهود و نصارا، و مساجدى كه
نام خدا در آن بسيار برده مىشود، ويران مىگردد! و خداوند كسانى را كه
يارى او كنند (و از آيينش دفاع نمايند) يارى مىكند; خداوند قوى و شكست
ناپذير است. (40)
همان كسانى كه هر گاه در زمين به آنها قدرت بخشيديم، نماز را برپا
مىدارند، و زكات مىدهند، و امر به معروف و نهى از منكر مىكنند، و
پايان همه كارها از آن خداست! (41)
اگر تو را تكذيب كنند، (امر تازهاى نيست;) پيش از آنها قوم نوح و عاد
و ثمود (پيامبرانشان را) تكذيب كردند. (42)
و همچنين قوم ابراهيم و قوم لوط; (43)
و اصحاب مدين (قوم شعيب); و نيز موسى (از سوى فرعونيان) تكذيب شد; اما
من به كافران مهلت دادم، سپس آنها را مجازات كردم. ديدى چگونه (عمل
آنها را)انكار نمودم (و چگونه به آنان پاسخ گفتم)؟! (44)
چه بسيار شهرها و آباديهايى كه آنها را نابود و هلاك كرديم در حالى كه
(مردمش) ستمگر بودند، بگونهاى كه بر سقفهاى خود فروريخت! (نخست سقفها
ويران گشت; و بعد ديوارها بر روى سقفها!) و چه بسيار چاه پر آب كه
بىصاحب ماند; و چه بسيار قصرهاى محكم و مرتفع! (45)
آيا آنان در زمين سير نكردند، تا دلهايى داشته باشند كه حقيقت را با آن
درك كنند; يا گوشهاى شنوايى كه با آن (نداى حق را) بشنوند؟! چرا كه
چشمهاى ظاهر نابينا نمىشود، بلكه دلهايى كه در سينههاست كور مىشود.
(46)
آنان از تو تقاضاى شتاب در عذاب مىكنند; در حالى كه خداوند هرگز از
وعده خود تخلف نخواهد كرد! و يك روز نزد پروردگارت، همانند هزار سال از
سالهايى است كه شما مىشمريد! (47)
و چه بسيار شهرها و آباديهايى كه به آنها مهلت دادم، در حالى كه ستمگر
بودند; (اما از اين مهلت براى اصلاح خويش استفاده نكردند.) سپس آنها را
مجازات كردم; و بازگشت، تنها بسوى من است! (48)
بگو: «اى مردم! من براى شما بيمدهنده آشكارى هستم! (49)
آنها كه ايمان آوردند و اعمال صالح انجام دادند، آمرزش و روزى پر ارزشى
براى آنهاست! (50)
و آنها كه در (محو) آيات ما تلاش كردند، و چنين مىپنداشتند كه
مىتوانند بر اراده حتمى ما غالب شوند، اصحاب دوزخند!» (51)
هيچ پيامبرى را پيش از تو نفرستاديم مگر اينكه هرگاه آرزو مىكرد (و
طرحى براى پيشبرد اهداف الهى خود مىريخت)، شيطان القائاتى در آن
مىكرد; اما خداوند القائات شيطان را از ميان مىبرد، سپس آيات خود را
استحكام مىبخشيد; و خداوند عليم و حكيم است. (52)
هدف اين بود كه خداوند القاى شيطان را آزمونى قرار دهد براى آنها كه در
دلهايشان بيمارى است، و آنها كه سنگدلند; و ظالمان در عداوت شديد دور
از حق قرار گرفتهاند! (53)
و (نيز) هدف اين بود كه آگاهان بدانند اين حقى است از سوى پروردگارت، و
در نتيجه به آن ايمان بياورند، و دلهايشان در برابر آن خاضع گردد; و
خداوند كسانى را كه ايمان آوردند، بسوى صراط مستقيم هدايت مىكند. (54)
كافران همواره در باره قرآن در شك هستند، تا آنكه روز قيامت بطور
ناگهانى فرارسد، يا عذاب روز عقيم ( روزى كه قادر بر جبران گذشته
نيستند) به سراغشان آيد! (55)
حكومت و فرمانروايى در آن روز از آن خداست; و ميان آنها داورى مىكند:
كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام دادهاند، در باغهاى
پرنعمت بهشتند; (56)
و كسانى كه كافر شدند و آيات ما را تكذيب كردند، عذاب خواركنندهاى
براى آنهاست! (57)
و كسانى كه در راه خدا هجرت كردند، سپس كشته شدند يا به مرگ طبيعى از
دنيا رفتند، خداوند به آنها روزى نيكويى مىدهد; كه او بهترين
روزىدهندگان است! (58)
خداوند آنان را در محلى وارد مىكند كه از آن خشنود خواهند بود; و
خداوند دانا و بردبار است. (59)
(آرى،) مطلب چنين است! و هر كس به همان مقدار كه به او ستم شده مجازات
كند، سپس مورد تعدى قرار گيرد، خدا او را يارى خواهد كرد; يقينا خداوند
بخشنده و آمرزنده است! (60)
اين (وعده نصرت الهى) بخاطر آن است (كه او بر هر چيز قادر است;
خداوندى) كه شب را در روز، و روز را در شب داخل مىكند; و خداوند شنوا
و بيناست! (61)
اين بخاطر آن است كه خداوند حق است; و آنچه را غير از او مىخوانند
باطل است; و خداوند بلندمقام و بزرگ است! (62)
آيا نديدى خداوند از آسمان، آبى فرستاد، و زمين (بر اثر آن) سرسبز و
خرم مىگردد؟! و خداوند لطيف و آگاه است. (63)
آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است از آن اوست; و خداوند بىنياز، و
شايسته هر گونه ستايش است! (64)
آيا نديدى كه خداوند آنچه را در زمين است مسخر شما كرد; و (نيز)
كشتيهايى را كه به فرمان او بر صفحه اقيانوسها حركت مىكنند; و آسمان (
كرات و سنگهاى آسمانى) را نگه مىدارد، تا جز بفرمان او، بر زمين فرو
نيفتند؟ خداوند نسبت به مردم رحيم و مهربان است! (65)
و او كسى است كه شما را زنده كرد، سپس مىميراند، بار ديگر زنده
مىكند، اما اين انسان بسيار ناسپاس است. (66)
براى هر امتى عبادتى قرار داديم، تا آن عبادت را (در پيشگاه خدا) انجام
دهند; پس نبايد در اين امر با تو به نزاع برخيزند! بسوى پروردگارت دعوت
كن، كه بر هدايت مستقيم قرار دارى (و راه راست همين است كه تو
مىپويى). (67)
و اگر آنان با تو به جدال برخيزند، بگو: «خدا از كارهايى كه شما انجام
مىدهيد آگاهتر است! (68)
و خداوند در روز قيامت، ميان شما در آنچه اختلاف مىكرديد، داورى
مىكند!» (69)
آيا نمىدانستى خداوند آنچه را در آسمان و زمين است مىداند؟! همه
اينها در كتابى ثبت است (همان كتاب علم بىپايان پروردگار); و اين بر
خداوند آسان است! (70)
آنها غير از خداوند، چيزهايى را مىپرستند كه او هيچ گونه دليلى بر آن
نازل نكرده است، و چيزهايى را كه علم و آگاهى به آن ندارند! و براى
ستمگران، ياور و راهنمايى نيست! (71)
و هنگامى كه آيات روشن ما بر آنان خوانده مىشود، در چهره كافران آثار
انكار مشاهده مىكنى، آنچنان كه نزديك است برخيزند و با مشت به كسانى
كه آيات ما را بر آنها ميخوانند حمله كنند! بگو: «آيا شما را به بدتر
از اين خبر دهم؟ همان آتش سوزنده ( دوزخ) كه خدا به كافران وعده داده;
و بد سرانجامى است!» (72)
اى مردم! مثلى زده شده است، به آن گوش فرا دهيد: كسانى را كه غير از
خدا مىخوانيد، هرگز نمىتوانند مگسى بيافرينند، هر چند براى اين كار
دست به دست هم دهند! و هرگاه مگس چيزى از آنها بربايد، نمىتوانند آن
را باز پس گيرند! هم اين طلبكنندگان ناتوانند، و هم آن مطلوبان (هم
اين عابدان، و هم آن معبودان)! (73)
خدا را آن گونه كه بايد بشناسند نشناختند; خداوند قوى و شكستناپذير
است!(74)
خداوند از فرشتگان رسولانى برمىگزيند، و همچنين از مردم; خداوند شنوا
و بيناست! (75)
آنچه را در پيش روى آنها و پشت سر آنهاست مىداند; و همه امور بسوى خدا
بازمىگردد. (76)
اى كسانى كه ايمان آوردهايد! ركوع كنيد، و سجود بجا آوريد، و
پروردگارتان را عبادت كنيد، و كار نيك انجام دهيد، شايد رستگار شويد!
(77)
و در راه خدا جهاد كنيد، و حق جهادش را ادا نماييد! او شما را برگزيد،
و در دين (اسلام) كار سنگين و سختى بر شما قرار ندارد; از آيين پدرتان
ابراهيم پيروى كنيد; خداوند شما را در كتابهاى پيشين و در اين كتاب
آسمانى «مسلمان» ناميد، تا پيامبر گواه بر شما باشد، و شما گواهان بر
مردم! پس نماز را برپا داريد، و زكات را بدهيد، و به خدا تمسك جوييد،
كه او مولا و سرپرست شماست! چه مولاى خوب، و چه ياور شايستهاى!
(78)
سوره بعدی سوره المومنون سوره بعدی بترتیب نزول سوره المنافقون